Rachunkowość jest nieodłącznym elementem funkcjonowania każdej organizacji, bez względu na jej wielkość i działalność. W ramach rachunkowości można wyróżnić dwie podstawowe gałęzie – rachunkowość finansową oraz rachunkowość zarządczą. W tym artykule przyjrzymy się dokładniej różnicom między tymi dwiema dziedzinami rachunkowości.
1. Czym jest rachunkowość finansowa?
Rachunkowość finansowa to dziedzina rachunkowości, która zajmuje się gromadzeniem, przetwarzaniem i prezentowaniem informacji dotyczących sytuacji finansowej oraz wyników finansowych przedsiębiorstwa. Celem rachunkowości finansowej jest dostarczenie informacji umożliwiających użytkownikom zewnętrznym (np. inwestorom, wierzycielom, organom nadzoru) dokonanie oceny sytuacji finansowej przedsiębiorstwa.
2. Czym jest rachunkowość zarządcza?
Rachunkowość zarządcza to dziedzina rachunkowości, która zajmuje się dostarczaniem informacji dla celów zarządczych. Celem rachunkowości zarządczej jest dostarczanie informacji menedżerom przedsiębiorstwa umożliwiającej im podejmowanie decyzji dotyczących planowania, kontroli oraz oceny efektywności działań przedsiębiorstwa.
3. Podmioty zobowiązane do prowadzenia rachunkowości finansowej i zarządczej
Prowadzenie rachunkowości finansowej jest obowiązkiem każdego przedsiębiorcy zgodnie z ustawą o rachunkowości. W ramach rachunkowości finansowej sporządzane są sprawozdania finansowe, które są publicznie dostępne i służą do analizy sytuacji finansowej przedsiębiorstwa. Rachunkowość zarządcza natomiast jest prowadzona na potrzeby wewnętrzne przedsiębiorstwa i nie jest objęta obowiązkiem ustawowym.
4. Cel i zakres rachunkowości finansowej i zarządczej
Głównym celem rachunkowości finansowej jest zapewnienie użytkownikom zewnętrznym rzetelnych informacji o sytuacji finansowej i wynikach finansowych przedsiębiorstwa. Rachunkowość zarządcza z kolei ma na celu dostarczenie informacji menedżerom przedsiębiorstwa umożliwiającej im podejmowanie decyzji związanych z zarządzaniem przedsiębiorstwem.
Zakres rachunkowości finansowej jest ściśle określony i obejmuje m.in. obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych, sporządzanie rocznych sprawozdań finansowych oraz ich publikację. Zakres rachunkowości zarządczej jest bardziej elastyczny i uzależniony od potrzeb menedżerów przedsiębiorstwa.
5. Struktura sprawozdań finansowych a raporty zarządcze
Sprawozdania finansowe składają się z bilansu, rachunku zysków i strat oraz informacji dodatkowej. Bilans przedstawia sytuację finansową przedsiębiorstwa, rachunek zysków i strat prezentuje wyniki finansowe przedsiębiorstwa za dany okres, a informacja dodatkowa zawiera dodatkowe informacje o przedsiębiorstwie.
Raporty zarządcze są dostosowane do potrzeb menedżerów i nie mają ściśle określonej struktury. Mogą zawierać informacje o kosztach, przychodach, zyskach, stratach, rentowności, wskaźnikach finansowych, itp.
6. Częstotliwość sporządzania sprawozdań finansowych i raportów zarządczych
Sprawozdania finansowe są sporządzane raz w roku i muszą być zatwierdzone przez walne zgromadzenie przedsiębiorstwa. Raporty zarządcze są sporządzane w sposób regularny, zwykle co miesiąc lub kwartał.
7. Skutki prawne związane z prowadzeniem rachunkowości finansowej i zarządczej
Prowadzenie rachunkowości finansowej jest obowiązkowe i podlega surowym regulacjom prawno-księgowym, takim jak np. ustawa o rachunkowości czy kodeks spółek handlowych. Nieprzestrzeganie przepisów dotyczących prowadzenia rachunkowości finansowej może skutkować sankcjami finansowymi i prawnymi, a nawet odpowiedzialnością karną.
Prowadzenie rachunkowości zarządczej nie jest objęte tak rygorystycznymi regulacjami prawno-księgowymi, jednak jej celem jest dostarczenie informacji menedżerom przedsiębiorstwa, dlatego nieprawidłowe zarządzanie przedsiębiorstwem może skutkować obniżeniem jego efektywności i rentowności.
8. Koszty związane z prowadzeniem rachunkowości finansowej i zarządczej
Prowadzenie rachunkowości finansowej wymaga zatrudnienia specjalistów, takich jak księgowi czy doradcy podatkowi, którzy zapewnią prawidłową obsługę rachunkowości i przestrzeganie przepisów. Koszty związane z prowadzeniem rachunkowości finansowej są zwykle stosunkowo wysokie, szczególnie dla większych przedsiębiorstw.
Koszty związane z prowadzeniem rachunkowości zarządczej są zwykle mniejsze, ponieważ w dużej mierze polegają na wykorzystaniu już istniejących informacji i narzędzi.
9. Poziom szczegółowości danych i informacji
Rachunkowość finansowa wymaga szczegółowego i kompleksowego przetwarzania danych, co skutkuje wysoką szczegółowością i dokładnością przedstawianych informacji. Rachunkowość zarządcza natomiast jest bardziej elastyczna i może obejmować zarówno dane szczegółowe, jak i ogólne informacje.
10. Procesy kontrolne i audytowe
Rachunkowość finansowa jest często kontrolowana przez organy nadzoru i podlega audytowi zewnętrznemu, który ma na celu potwierdzenie zgodności z przepisami prawa oraz rzetelności przedstawionych informacji finansowych. Rachunkowość zarządcza z kolei podlega kontrolom wewnętrznym, które są przeprowadzane przez samych menedżerów.
11. Różnice w podejściu do rozliczania kosztów
W rachunkowości finansowej koszty są rozliczane zgodnie z zasadami ustawowymi, które nakładają określone ograniczenia. W rachunkowości zarządczej koszty są rozliczane zgodnie z potrzebami menedżerów i nie podlegają takim ograniczeniom. W rachunkowości zarządczej można stosować różne metody rozliczania kosztów, takie jak np. koszty zmienne, koszty stałe, koszty bezpośrednie, koszty pośrednie, itp.
12. Analiza porównawcza w rachunkowości finansowej i zarządczej
Analiza porównawcza jest bardziej rozwinięta w rachunkowości finansowej, gdzie porównuje się wyniki finansowe przedsiębiorstwa z wynikami innych podmiotów rynkowych. W rachunkowości zarządczej porównania są bardziej indywidualne i opierają się na porównywaniu wyników wewnętrznych przedsiębiorstwa.
13. Różnice w podejściu do budżetowania
W rachunkowości finansowej budżety są zwykle sporządzane jednorazowo na cały rok. W rachunkowości zarządczej budżety są zwykle dynamiczne i podlegają regularnym aktualizacjom, aby odpowiadać na bieżące potrzeby przedsiębiorstwa.
14. Różnice w podejściu do oceny efektywności
W rachunkowości finansowej ocena efektywności przedsiębiorstwa odbywa się głównie na podstawie wskaźników finansowych, takich jak np. ROA (Return on Assets) czy ROI (Return on Investment). W rachunkowości zarządczej ocena efektywności jest bardziej kompleksowa i opiera się na szerszym spektrum wskaźników, takich jak np. wskaźniki związane z jakością, innowacyjnością czy zadowoleniem klientów.
FAQ- Najczęściej zadawane pytania
- Czy prowadzenie rachunkowości zarządczej jest obowiązkowe? Nie, prowadzenie rachunkowości zarządczej nie jest objęte obowiązkiem ustawowym, ale jest bardzo ważne z punktu widzenia efektywnego zarządzania przedsiębiorstwem.
- Czy rachunkowość zarządcza ma wpływ na rachunkowość finansową? Tak, rachunkowość zarządcza może mieć wpływ na rachunkowość finansową, ponieważ zapewnia menedżerom przedsiębiorstwa informacje niezbędne do podejmowania decyzji, które mają wpływ na wyniki finansowe przedsiębiorstwa.
- Czy koszty prowadzenia rachunkowości finansowej są wysokie? Tak, koszty prowadzenia rachunkowości finansowej są zwykle stosunkowo wysokie, szczególnie dla większych przedsiębiorstw, ponieważ wymaga to zatrudnienia specjalistów.
- Jakie są skutki nieprzestrzegania przepisów dotyczących prowadzenia rachunkowości finansowej? Nieprzestrzeganie przepisów dotyczących prowadzenia rachunkowości finansowej może skutkować sankcjami finansowymi i prawnymi, a nawet odpowiedzialnością karną.
- Czy rachunkowość zarządcza może obejmować zarówno dane szczegółowe, jak i ogólne informacje? Tak, rachunkowość zarządcza może obejmować zarówno dane szczegółowe, jak i ogólne informacje, w zależności od potrzeb menedżerów przedsiębiorstwa.
Podsumowanie
Rachunkowość finansowa i rachunkowość zarządcza są dwoma ważnymi dziedzinami rachunkowości, które mają różne cele i zastosowania. Ważne jest, aby prowadzenie obu dziedzin odbywało się zgodnie z przepisami prawa oraz potrzebami użytkowników. Rachunkowość finansowa jest skierowana głównie do użytkowników zewnętrznych, a rachunkowość zarządcza dostarcza informacje menedżerom przedsiębiorstwa, które są niezbędne do podejmowania decyzji.
Koszty prowadzenia rachunkowości finansowej są zwykle wysokie, ponieważ wymaga to zatrudnienia specjalistów, takich jak księgowi czy doradcy podatkowi. Rachunkowość zarządcza jest bardziej elastyczna i mniej rygorystyczna, ale jej prawidłowe prowadzenie jest równie ważne dla efektywnego zarządzania przedsiębiorstwem.
Warto pamiętać, że nieprawidłowe prowadzenie rachunkowości może skutkować sankcjami finansowymi i prawnymi, a nawet odpowiedzialnością karną. Dlatego ważne jest, aby prowadzenie rachunkowości odbywało się zgodnie z przepisami prawa oraz standardami rachunkowości.
Artykuł przygotowany we współpracy z https://www.akademiarozwojubiznesu.pl/
